Suomen perunapelloilta kerättyjen ruttokantojen monimuotoisuutta on kartoitettu vuodesta 1990 alkaen. Seurannan alussa pyrittiin selvittämään, miten yleisiä metalaksyyliä kestävät kannat ovat ruttopopulaatiossa. Sittemmin alettiin seurata, miten ruton sietokyky propamokarbi-hydrokloridia vastaan muuttui. Kun perunaruton A2-parittelumuoto levisi Suomeen, tutkimus kohdistettiin ruton suvulliseen lisääntymiseen ja A1 ja A2 muotojen keskinäisten runsaussuhteiden vaihteluun populaatiossa. Rutto voidaan luokitella erilaisiin virulenssirotuihin sen perusteella, mitkä perunan 11 tunnetusta major-resistenssigeeneistä se pystyy murtamaan. Erilaisten virulenssirotujen runsautta on käytetty tässä tutkimuksessa kuvaamaan populaation fenotyypin monimuotoisuutta muuttumista. Mitokondrion DNA:n rakenteeseen perustuvalla haplotyypityksellä tutkittiin, kuuluuko pohjoismainen ruttopopulaatio vanhaan klonaaliseen vai uuteen suvulliseti lisääntyvään populaatioon. Ruton geneettistä monimuotoisuutta tutkittiin erilaisilla DNA-sormenjälkitekniikoilla, kuten RG57-koettimella. Populaatioiden geneettistä muuntelua tutkittiin edelleen AFLP- menetelmällä, jonka kehittäminen aloitettiin tämän hankkeen aikana. Tutkimuksen loppuvuosina populaatiotutkimus on suunniteltu ja toteutettu pohjoiseurooppalaisena yhteistyönä. Vuosina 2000-2001 selvitettiin suvullisen lisääntymisen tuloksena syntyvien munaitiöiden merkitystä epidemian alkulähteenä ja PCR-tekniikkaa hyödyntäen tutkittiin, miten taudinaiheuttaja etenee maasta kasviin ja edelleen kasvin eri osiin. Lisäksi tutkittiin epidemian etenemistä alkuperäisestä ruttopesäkkeestä lohkon sisällä ja lähiympäristön perunakasvustoihin. Pohjoismaisena yhteistyönä selvitettiin munaitiöiden muodostumista perunan lehdissä ja varsissa. Samalla kehitettiin menetelmiä, joilla voitaisiin osoittaa, onko maa ruton saastuttamaa ja miten pitkään munaitiöt pysyvät tartuntakykyisinä peltomaassa. Perunaruton torjuntaruiskutusten aloittamiseen ja ajoittamiseen kehitetyt ennustemallit ja asiantuntijajärjestelmät eivät ota huomioon lohkolta maasta tai mukuloista tulevaa tartuntaa. Vuosina 2000-2001 selvitettiin eri tyyppisten torjunta-aineiden tehoa lehtiruttoa sekä näkyvää ja piilevää mukularuttoa vastaan, jos ruiskutukset aloitetaan taudinaiheuttajan jo esiintyessä oireettomana kasvustossa. Samalla tutkittiin, voidaanko NegFry-ennusteeseen tukeutuen vähentää ruiskutuskertoja tai ainemääriä, kun ruttovaara on pieni.
Vastaava tutkija
Hannukkala Asko Hankkeen kesto 2000 - 2001
Asiasanat
perunarutto, Phytophthora infestans, epidemiologia, diagnostiikka, kemiallinen torjunta
Hankkeen vaihe: Päättynyt
HUOM! Tämä tutkimushankekuvaus on tuotettu Hankehaaviin Maa- ja elintarviketalouden tutkimuskeskuksen tutkimustietojärjestelmästä, jota ei enää ylläpidetä. Tarkista ajantaiset tutkimushanketiedot Luonnonvarakeskus Luken järjestelmästä.
|